Hisse Senedi Nedir Çeşitleri Nelerdir
Sermaye şirketlerine ait ortaklarına sermaye paylarını belgelendirmek amacıyla verilen kıymetli evraklara hisse senedi denilmektedir. Sermaye şirketlerinin tamamı hisse senedi çıkarma yetkisine sahip olmamaktadır. SPK’dan izin alan sermaye şirketleri hisse senedi çıkarabilir. Hisse senedi çıkarma yetkisi olan kurum ve kuruluşlar; Anonim Şirketler ile Komandit Şirketler sermayesi paylara bölünmüş olmalı ve özel kanun ile kurulan kurumlardır. Özel kanun ile kurulan kurumlar TC Merkez Bankası, KİT, sigorta şirketleri ve bağlı kurumlardır.
Hamiline ve Nama Yazılı Hisse Senetleri
Kıymetli evrak üzerinde isim belirtilmişse nama yazılı hisse senedi oluyor. Eğer isim yazmıyor ise elinde bulunduran kişiye alacak hakkı tanıyorsa da hamiline yazılı hisse senedidir. Kıymetli herhangi bir evrak üzerinde hakkın başkasında devredilme işlemine ciro denilmektedir.
Adi ve İmtiyazlı Hisse Senetleri: Ana sözleşme ile oy hakkı sahiplerine diğerlerine nazaran daha özel haklar sağlayan hisse senetlerine imtiyazlı, sahiplerine eşit haklar tanıyan hisse senetlerine adi hisse senedi denilir.
Primli ve Primsiz Hisse Senedi: Senedin üzerinde bulunan yazılı değere nominal değer denilir. Hisse senedi üzerinde yazılı rakamdan daha yüksek bir meblağ bulunuyorsa primli hisse senedi, üzerinde yazılı bedel çıkarılıyorsa da primsiz hisse senedi denilir.
Bedelli ve Bedelsiz Hisse Senedi: Şirketlerin kuruluş ya da sermaye artırımı sırasında çıkarılan senetler bedelli senetlerdir. Bu hisse senetleri sayesinde sermayedarlar dışındaki kişi ve kuruluşlardan fon temin edilebilmektedir. Bedelsiz hisse senetlerini ise ortaklar alabilmektedir.
Kurucu ve İntifa Hisse Senetleri: Kuruluş sırasında emeği geçenler için çıkartılan, ortaklık ve şirket yönetimine katılma hakkı vermeyen hisse senetleri kurucu hisse senetleridir. Şirket karının bir kısmı için alacak hakkı verilir. İntifa hisse senetleri ise bazı şahıslar için alacak ya da hizmetleri karşılığı çıkarılan ve de ortaklık hakkı sağlamayan hisse senetleridir. Yatırım aracı olarak hisse senedini seçen yatırımcılar ve kuruluşlar kazanç sağlamanın yanında bazı sorumlulukları da yerine getirmelidirler. Kar payı (temettü) hakkı; işletmenin kar ettiği zaman hisse senedi sahibi olan ortaklar bu kara hissesi oranında ortak olmaktadır. Rüçhan hakkı; işletmelerin bedelli sermaye artırıma gitmeleri halinde mevcut ortakların artırımdan öncelikle pay alma hakkıdır. Tabii bu haktan yararlanabilmesi için eski hisse senedinin SPK tarafından belirtilen sürede sunulması gerekmektedir.
